فرقه شناسی غلو تا نیمه قرن دوم هجری

چکیده این پژوهش به پدیده غلو خواهد پرداخت. این جریان همراه با ورود افکار گوناگون به جهان اسلام و همراه شدن آن با دنیاطلبی عده ای فرصت طلب در جهان اسلام شکل گرفت. محدوده این پژوهش به شهر کوفه از سال تأسیس آن (17هـ) تا نیمه قرن دوم هجری (150هـ) باز می گردد. به طور یقین بسیاری از جریان‏های غالیانه در طی همین سالها و در این شهر شکل گرفت و گسترش پیدا کرد. و بعد از مدتی کوتاه توانست به دیگر بلاد اسلامی رخنه کند. این پژوهش بدان جهت ضرورت دارد که عده ای درصدد پیوند بین جریان‏های غالیانه با مکتب تشیع بوده اند و این دو را یکی دانسته اند. یا حداقل غلو را محصول اندیشه های شیعی برشمرده اند.به همین دلیل لازم دیده شد تا پژوهشی مستقل در این زمینه انجام بپذیرد تا غیرعلمی بودن این گمانه زنی ها ثابت شود. به طوری که در این تحقیق خواهد آمد، بیشترین درگیری با جریان غلو توسط ائمه هدی? و اصحاب ایشان سازماندهی شده است. گرچه غالیان به هر نحو ممکن درصدد سوء استفاده از محبوبیت اهل بیت پیامبر اکرم? در جهت فریب احساسات مردم بوده اند، اما ائمه? با ردّ هرگونه انتساب ایشان به خود و پرهیز اصحاب از هم نشینی با ایشان، موجبات طرد غالیان را فراهم کردند. ایده اصلی ما در این تحقیق تفکیک اندیشه شیعی از گرایش های غالیانه می باشد، که اولی نتیجه آموزه های مکتب اهل بیت? ودومی بازخورد اندیشه های وارداتی و دنیاطلبی عده ای فرصت طلب بوده است همچنین بعد از مفهوم شناسی به جریان‏های شیعی کوفه پرداخته خواهد شد، تا حدود و ثغور آن با جریان‏های غالیانه تبیین شود. همچنین به چگونگی تأثیر و تأثر و زایش این گروه ها توجه شده است. حاصل بحث ما در این پژوهش چنین خواهد بود که بین اندیشه های تشیع و گمانه زنی های غالیان تفاوتی بنیادین وجود دارد. و به هیچ وجه میان این دو پیوندی نمی باشد. کلید واژه ها: غلو – غالیان – اهل بیت? - کوفه – جریان شناسی